- نویسنده: سپهراد فرزامی – نویسنده تخصصی حوزه سلامت
- تایید علمی: دکتر محمدرضا مهاجری تهرانی- فوق تخصص غدد و متابولیسم
- بازبینی نهایی: شهلا صفائی- استراتژیست محتوا و ناظر نهایی
افراد مبتلا به دیابت باید بهطور مداوم سطح قند خون خود را اندازهگیری کنند؛ چراکه نیاز دارند مطمئن شوند که سطح آن نه بسیار بالا است و نه بسیار پایین. افرادی که مبتلا به دیابت هستند، باید در اوقات مختلف، پیش از صرف غذا، پس از آن و قبل از خواب سطح قند خون خود را اندازه بگیرند و از شرایط اطمینان حاصل کنند. تصور اینکه یک فرد مبتلا به دیابت مجبور است روزانه چندین و چند بار انگشتان خود را زخمی کند تا از شرایط قند خون خود مطلع شود، دردناک و غمانگیز است. دیابت بهخودیخود آنچنان بیماری دشوار و خستهکنندهای است که مراحل مراقبت از آن، نیازمند چنین دشواریهایی نباشد. با تمام این مراقبتها، باز مواقعی پیش میآید که این افراد دچار افت و یا بالارفتن شدید قند بشوند.
آیا راهی هست که بتوان از دست سوزن و نوارهای دستگاههای تست قند رها شد و همچنان سطح قند خود را رصد کرد؟ خوشبختانه باید بگوییم که بله؛ دنیای فناوری راهحلی پیدا کرده است. سنسور پایش قند خون (CGM) تکنولوژی نوینی است که بدون نیاز به سوزن و نوار، به طور مداوم و بیوقفه سطح قند خون شما را اندازه گرفته و به شما نشان میدهد. (منبع)
ما در این مقاله دربارۀ سنسور پایش قند خون (CGM) و چیستی آن صحبت میکنیم و به شما نشان میدهیم که این فناوری، چگونه بدون نیاز به سوزن و زخمیکردن انگشتان شما، میتواند بهصورت 24 ساعته، به طور آنی و لحظهای قند خون شما را با دقت بالا نشان دهد. با ما همراه باشید.

این مقاله صرفاً با هدف آگاهی شما منتشر شده است. توصیه میشود برای هرگونه مشاوره پزشکی، تشخیص یا درمان، با یک متخصص مشورت کنید.

سنسور پایش قند خون چیست؟
سنسور پایش قند خون یا CGM، نسل جدیدی از دستگاه تست قند خون است. سی جی ام بدون نیاز به سوزن و نوارهای قند خون، از طریق سنسوری که معمولاً زیر پوست بازو یا شکم قرار داده میشود، به طور لحظهای و مداوم، قند خون شما را اندازه گرفته و به روی نمایشگر یا اپلیکیشن (که بر روی گوشی موبایلتان نصب شده) انتقال میدهد. شما میتوانید با استفاده از سنسور پایش قند خون در هر لحظهای بدون نیاز به تست قند سوزنی، از سطح قند خون خود مطلع شوید. (منبع)
سنسور پایش قند خون، روزانه با فواصل چنددقیقهای، میزان گلوکز موجود در مایع میانسلولی را از طریق سنسور اندازه میگیرد و در طول زمان، دادههای بهدستآمده را ثبت میکند. شما میتوانید با استفاده از این دادهها، تصویری واضح و مشخص از نوسان قند خون خود به دست آورید. (منبع)
در برابر گلوکومترهای سنتی، سنسور پایش قند خون انقلابی در دنیای دیابت است. تفاوت سنسور پایش با گلوکومترهاي سنتی بسیار زیاد است و همین تفاوتها است که سی جی ام را از دستگاههای تست قند سوزنی جدا میکند.

سنسور پایش قند خون چگونه ساخته شده است؟
دستگاههای تست قند خون در دهه 1970 وارد عرصه سلامت شدند. این دستگاهها به افراد این امکان را میدادند تا چیزی را که قابل دیدن نبود، ببینند؛ شما میتوانستید سطح قند خون خود را از طریق یک قطره خون و قراردادن آن روی یک نوار مخصوص مشاهده کنید. (منبع)
درحالیکه هنوز هم این روش مورد استفاده قرار میگیرد، دستگاههای سنسور پایش قند خون انقلابی در این زمینه ایجاد کردهاند. سنسور پایش قند خون به طور مداوم سطح قند خون شما را اندازهگیری کرده و علاوه برآن اطلاعات دیگری را مانند اینکه سطح قند خون شما در حال افزایش است یا کاهش، در اختیار شما قرار میدهد. (منبع)
«مارک تاب» (Marc Taub)، معاون بخش عملیات فنی کسبوکار مراقبت از دیابت در شرکت «Abbott» دربارۀ سنسور پایش قند خون میگوید: «وقتی که به صفحهنمایش نتایج در گوشی هوشمند خود نگاه میکنید، نشان میدهد که قند خون شما چگونه به آن نقطه رسید. این اولین قدم برای ارائه دیدگاههای منحصربهفردی است که نشان میدهد چگونه غذا، ورزش، استرس و یا در برخی موارد دارو بر سلامت شما تأثیر میگذارد.» (منبع)
در اصل این حرف تاب نشاندهنده آن است که نظارت بر نوسان قند خون، دیگر امری نگرانکننده و پر چالش نیست؛ بلکه میتواند بهسادگی چککردن گوشی موبایل باشد. سنسور پایش قند خون، از طریق سنسوری که به بدن متصل است، روزانه اطلاعات دقیق و لحظهای نوسان قند خون شما را نشان میدهد.
سنسور پایش قند خون چگونه کار میکند؟
سنسور پایش قند خون از سه بخش تشکیل شده است:
- سنسور (حسگر)
- فرستنده
- گیرنده
1. سنسور؛ دریافت اطلاعات

بخش اول دستگاه پایش قند خون، یک سنسور (حسگر) کوچک است که زیر پوست شما قرار گرفته و سطح قند خون شما را ارزیابی میکند. این سنسور معمولاً زیر پوست شکم و یا بازو قرار داده میشود. (منبع) حسگرها یک قطعه کوچک و دایرهشکل هستند که اندازهای مشابه یک سکه کوچک دارند. این حسگر به پشت بازوی شما چسبیده و به وسیلۀ چسب مخصوص در جای خود ثابت میماند. درون این سکه یک فیلامنت (Filament) نازک و انعطافپذیر وجود دارد که بدونآنکه دردی را حس کنید، زیر سطح پوست شما قرار میگیرد. (منبع)
این فیلامنت بهاندازۀ عرض سهتار موی انسان است. فیلامنت میزان گلوکز موجود در مایع بینسلولی بدن شما را میخواند. مایع بینسلولی همان مایعی است که سلولها را احاطه کرده و مواد مغذی مورد نیاز آنها را تأمین میکند. مایع بین سلولی مانند یک استخر اطلاعات است که با ابزار درست مثل حسگر، قابلدریافت است. (منبع)
درست مانند بدن شما که هیچوقت نمیخوابد، حسگر هم استراحت نمیکند و اندازهگیریها را (حتی وقتی خواب هستید) انجام میدهد. این دادهها به طور شبانهروزی در دسترس هستند و اطمینان میدهند که شما در هرلحظه از وضعیت گلوکز خود مطلع هستید، چیزی که با استفاده از دستگاههای تست قند خون سوزنی قابلدسترسی نیست. تکنولوژی حسگر میتواند میزان گلوکز بدن شما را اندازهگیری کرده و هر چند دقیقه آن اطلاعات را از طریق بلوتوث به گوشی یا Reader ارسال کند.
2. فرستنده؛ انتقال اطلاعات

بخش دوم دستگاه سی جی ام فرستنده است. تمامی سیستمهای سنسور پایش قند خون از یک فرستنده برای ارسال دادههای قند خون از سنسور به گیرنده استفاده میکنند. وظیفۀ فرستنده در دستگاه سی جی ام این است که دادههای دریافتشده از طریق سنسور را، برای گیرنده بفرستد تا شما بتوانید این دادهها را به طور واضح و مشخص مشاهده کنید. (منبع)
در بسیاری از دستگاههای CGM سنسور و فرستنده در یک سیستم ترکیب شدهاند؛ بنابراین کاربر باید این بخش را با مانیتور یا گوشی موبایل خود همگامسازی کند تا بتواند از این طریق به دادهها دست یابد. بیشتر سنسورهای پایش قند خون قادرند تا اطلاعات مربوط به نوسان قند خون را به طور آنی و لحظهای، از طریق فرستنده منتقل کنند. با این حالا بعضی از دستگاهها با یک تأخیر زمانی 10 الی 12 دقیقهای همراه هستند. (منبع)
3. گیرنده؛ نماشدهندۀ اطلاعات

بخش سوم از دستگاه سنسور پایش قند خون گیرنده (مانیتور) است. گیرنده مسئول نمایش اطلاعات به کاربر است. همانطور گفتیم فرستنده اطلاعات مربوط به قند خون را از سنسور دریافت کرده و به گیرنده ارسال میکند. گیرنده نیز این اطلاعات را دریافت کرده و هر چند دقیقه یکبار، در قالب آمار، نمودار، اعداد و ارقام به کاربر نشان میدهد.
بعضی از دستگاههای سی جی ام دارای مانیتور اختصاصی هستند که یک دستگاه جداگانه است. این دستگاه تمامی اطلاعات دریافتشدۀ سنسور را به شما نمایش میدهد. برخی دیگر از این دستگاهها قابلیت همگامسازی با گوشیهای هوشمند را دارا هستند. به این معنا که شما از طریق یک اپلیکیشن مخصوص که روی گوشی موبایلتان نصب شده، تمامی آمار و نمودارهای مربوط به قند خون خود را مشاهده میکنید.
سنسور پایش قند خون این فرصت را به شما میدهد که تمامی اطلاعات مربوط به نوسان قند خون خود را جمعآوری و ذخیره کنید و تنها با چند کلیک برای پزشک و یا تیم درمانی خود ارسال نمایید. (منبع)
دنیای CGMها بسیار بزرگتر از آن چیزیست که فکرش را میکنید. انواع دستگاههای سی جی ام با کارایی و قابلیتهای گوناگونی هستند که هر کدام نیاز بخصوصی را برطرف میکنند. اگر شما نیز به خرید سنسور پایش قند خون فکر میکنید، پیش از انتخاب، حتماً دستگاههای مختلف را بررسی کرده تا مناسبترین گزینه را برای خرید انتخاب کنید.

مدیریت دیابت ساده است!
برنامۀ غذایی کمتنوع، فعالیت جسمانی محدود، باید و نبایدهای بسیار در سبک زندگی؛ هر یک از این محدودیتها که دیابت به همراه میآورد، میتواند آرامش روان را از هر کسی سلب کند. آیا چنین وضعیت سختی لازم است سختتر از این هم بشود؟ طبیعتاً نه.
ما میدانیم که مدیریت دیابت چه کار سخت و دشواری است، اما با چند انتخاب تأثیرگذار میتوانیم تا حد بسیاری از این دشواری بکاهیم. سنسور پایش قند خون یک تصمیم ساده اما تأثیرگذار در تسهیل مدیریت دیابت است. با این دستگاهها شما هر لحظهای از روز و شب، نوسان قند خون خود را رصد میکنید و به آن اجازه نمیدهید که زندگیتان را مختل کند؛ چراکه پیش از هر افت یا بالارفتن فشار، توسط این دستگاه مطلع شده و اقدامات پیشگیرانه را انجام دادهاید.
اگر شما نیز قصد دارید یک قدم مهم در مسیر مدیریت دیابت بردارید، میتوانید همین حالا اقدام کنید.