- نویسنده: سپهراد فرزامی – نویسنده تخصصی حوزه سلامت
- تایید علمی: دکتر سعید کلباسی فوق تخصص غدد و متابولیسم
- بازبینی نهایی: شهلا صفائی- استراتژیست محتوا و ناظر نهایی
افراد مبتلا به دیابت بیش از دیگران در معرض خطر حمله قلبی دیابتی هستند، زیرا قند خون بالا به مرور زمان به رگهای خونی آسیب میرساند، جریان خون را محدود میکند و احتمال تجمع چربی و پلاک در عروق را افزایش میدهد. همین عوامل میتوانند زمینه را برای بروز حمله قلبی دیابتی فراهم کنند.
با توجه به این واقعیت، کاهش خطر حمله قلبی در افراد دیابتی از اهمیت ویژهای برخوردار است. کنترل صحیح قند خون، فشار خون و چربیهای خون، اصلاح سبک زندگی و پایبندی به توصیههای پزشک میتواند از آسیبهای جدی به قلب و حمله قلبی دیابتی جلوگیری کند و طول عمر و کیفیت زندگی بیماران را بهبود ببخشد. حتی تغییرات کوچک در رژیم غذایی، فعالیت بدنی و مدیریت وزن میتواند نقش بزرگی در کاهش خطر حمله قلبی داشته باشد.
درک این موضوع که دیابت تنها محدود به قند خون نیست و سلامت قلب نیز تحت تأثیر آن قرار دارد، مهمترین قدم در اقدام به موقع و پیشگیری از عوارض جدی است.
ما در این مقاله به بررسی راهکارها و روشهای مؤثر برای کاهش خطر حمله قلبی دیابتی در افراد مبتلا به این بیماری پرداخته و نکات عملی برای محافظت از قلب و افزایش کیفیت زندگی ارائه میکنیم.

این مقاله صرفاً با هدف آگاهی شما منتشر شده است. توصیه میشود برای هرگونه مشاوره پزشکی، تشخیص یا درمان، با یک متخصص مشورت کنید.
دیابت و حمله قلبی چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
قند خون بالا در دیابت میتواند به رگهای خونی و اعصابی که قلب و رگها را کنترل میکنند آسیب برساند. به مرور زمان، این آسیبها میتوانند به بروز بیماری قلبی و در شرایطی به حمله قلبی دیابتی منجر شوند. افراد مبتلا به دیابت معمولاً زودتر از افراد غیردیابتی دچار بیماری قلبی میشوند. بزرگسالان دیابتی تقریباً دو برابر بیشتر از افراد بدون دیابت در معرض ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی قرار دارند. (منبع)
دیابت میتواند از طرق مختلفی سلامت قلب را تهدید کرده و سازوکار آن را مختل نماید. ما در مقاله «حمله قلبی دیابتی چیست و چه علائمی دارد؟» به طور کامل به این موضوع پرداختهایم.
بیشتر بدانید: (حمله قلبی دیابتی چیست و چه علائمی دارد؟)
راههای پیشگیری از حمله قلبی دیابتی
خوشبختانه حمله قلبی دیابتی قابل پیشگیری است. تنها نکته مهم در موضوع جلوگیری از بیماریهای قلبی مربوط به دیابت این است که باید پیش از آنکه قلب دچار مشکل شود دست به کار شد و پیش از بروز بیماری، اقدامات پیشگیرانه را ترتیب داد.
شما میتوانید تنها با رعایت چند نکته جزئی و اصلاح سبک زندگی خود، خطر بروز حمله قلبی دیابتی را تا سر حد ممکن کاهش دهید.
در ادامه به بعضی از راهکارها میپردازیم.

1. فشار خون خود را مدیریت کنید
نام دیگر فشار خون بالا، «قاتل خاموش» است. دلیل انتخاب این نام برای فشار خون بالا این است که این بیماری بدون نشان دادن هیچ علائمی، آهسته پیشرفت کرده و درست خود را زمانی نمایان میکند که شاید کار از کار گذشته باشد. فشار خون بالا میتواند از طرق گوناگونی سلامتی شما را تهدید کند.
اگر فشار خون شما بالا باشد، قلب مجبور است برای پمپاژ خون بیشتر کار کند. فشار خون بالا میتواند قلب را تحت فشار قرار دهد، به رگهای خونی آسیب برساند و خطر حمله قلبی، سکته مغزی و مشکلات چشمی یا کلیوی را افزایش دهد.
بیشتر بدانید: (رتینوپاتی چیست و چه علائمی دارد؟)
بهترین راه برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی این است که فشار خون خود را بهطور منظم کنترل کنید و با پزشک خود در مسیر مدیریت فشار خون بالا و کاهش آن همکاری نمایید. (منبع)
بیشتر بدانید: (چرا باید روزانه فشار خون خود را اندازه بگیریم؟)

2. کلسترول خوب مصرف کنید
کلسترول نوعی چربی است که توسط کبد تولید میشود و در خون وجود دارد. در بدن دو نوع کلسترول وجود دارد: LDL و HDL.
- LDL یا کلسترول بد میتواند در رگها تجمع پیدا کند و باعث انسداد جریان خون شود. سطح بالای LDL خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش میدهد.
- HDL یا کلسترول خوب به پاکسازی کلسترول اضافی کمک میکند و سطح بالاتر آن با کاهش خطر بیماریهای قلبی و سکته مغزی ارتباط دارد.
برای بهبود سطح کلسترول، بهتر است مصرف چربیهای ناسالم را محدود کنید، غذاهای گیاهی بیشتری در برنامه غذایی خود بگنجانید و فعالیت بدنی منظم داشته باشید.
همچنین نوع دیگری از چربی خون به نام تریگلیسیرید در صورت بالا بودن میتواند خطر بیماریهای قلبی را افزایش دهد. پزشک معمولاً سطح مطلوب آن را برای شما مشخص میکند و کنترل آن در کنار مدیریت کلسترول اهمیت زیادی دارد. (منبع)
بیشتر بدانید: (چگونه رژیم کمکربوهیدرات تنظیم کنیم؟)

3. تست A1C را جدی بگیرید
تست A1C میانگین سطح قند خون شما را در سه ماه گذشته نشان میدهد و با تستهای روزانه قند خون فرق دارد. هرچه عدد A1C بالاتر باشد، یعنی قند خون شما در این مدت بیشتر بوده است. سطح بالای قند خون در طولانیمدت میتواند به قلب، رگهای خونی، کلیهها، پاها و چشمها آسیب برساند.
برای بسیاری از افراد مبتلا به دیابت، هدف A1C معمولاً کمتر از ۷ درصد است. با این حال، در برخی افراد ممکن است هدف کمی بالاتر مناسبتر باشد. همچنین با افزایش سن یا تغییر سبک زندگی، اهداف A1C شما هم میتواند تغییر کند. بهترین کار این است که با تیم درمانی خود مشورت کنید تا هدف دقیق و مناسب شرایط شخصیتان را تعیین کنید. (منبع)
بیشتر بدانید: (آزمایش هموگلوبین A1C چیست؟)
اگر مبتلا به دیابت هستید، جدا از کنترل و اندازهگیری قند خون به طور روزانه، انجام آزمایش A1C را جدی بگیرید و میانگین سطح قند خون خود را مورد بررسی قرار دهید.
4. از مصرف دخانیات بپرهیزید
ترک سیگار یکی از مهمترین اقداماتی است که افراد مبتلا به دیابت باید برای کاهش خطر حمله قلبی انجام دهند. دلیلش این است که هم سیگار و هم دیابت باعث باریکتر شدن رگهای خونی میشوند و این موضوع باعث میشود فشار بیشتری بر قلب وارد گردد. حتی سیگارهای الکترونیکی هم گزینۀ بیخطر محسوب نمیشوند.
اگر سیگار را ترک کنید:
- خطر حمله قلبی، سکته مغزی، بیماریهای عصبی، کلیوی و چشمی و حتی قطع عضو در شما کاهش مییابد.
- قند خون، فشار خون و سطح کلسترول شما ممکن است بهبود پیدا کند.
- گردش خون شما بهتر میشود.
- فعالیت بدنی برایتان آسانتر خواهد شد.
اگر همچنان سیگار یا سایر محصولات تنباکو مصرف میکنید، بهترین کار این است که همین حالا برای ترک آن اقدام کنید. میتوانید از پزشک خود یا مشاوران ترک دخانیات کمک بگیرید تا تنها نباشید.
همچنین توصیه میشود با تیم درمانی خود درباره اهداف قند خون (A1C)، فشار خون و کلسترول مشورت کنید و برای رسیدن به این اهداف برنامه مشخص داشته باشید. آموزش دیابت یا مراجعه به متخصص تغذیه میتواند به بهبود مدیریت دیابت کمک کند. (منبع)
5. سبک زندگی سالمی اتخاذ کنید
ایجاد و یا حفظ یک سبک زندگی سالم از کلیدیترین راهکارها در مدیریت دیابت و پیشگیری از بیماریهای قلبی است. فعالیت بدنی نهتنها به کنترل قند خون کمک میکند، بلکه میتواند راهی مؤثر برای کاهش استرس نیز باشد.
برخی از عادات سالم که تداوم آنها میتواند تأثیر زیادی بر مدیریت دیابت داشته باشد عبارتاند از:
- دنبال کردن یک برنامه غذایی سالم متناسب با نیازهای بدن و شرایط دیابت.
- گنجاندن فعالیت بدنی منظم در برنامه روزانه.
- رسیدن به وزن مناسب یا حفظ آن در محدوده سالم.
- داشتن خواب کافی و باکیفیت برای حمایت از سلامت جسمی و ذهنی.
با پایبندی به این عادات ساده اما مؤثر، میتوانید کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید و خطر بروز حمله قلبی دیابتی را کاهش دهید. (منبع)
بیشتر بدانید: (بهترین ورزشها برای دیابت چیست؟)
بیشتر بدانید: (بهترین غذاها برای دیابت چیست؟)
6. استرس خود را مدیریت کنید
مدیریت استرس بخش مهمی از زندگی با دیابت است و در پیشگیری از بروز حمله قلبی دیابتی نقش مهمی ایفا میکند. داشتن احساساتی مانند استرس، غم، تنهایی یا خشم در این مسیر طبیعی است، اما اگر این فشارها طولانیمدت شوند میتوانند باعث افزایش قند خون و حتی بالا رفتن فشار خون شوند.
بیشتر بدانید: (آیا دیابت بر سلامت روان تاثیر دارد؟)
راهکارهای سادهای وجود دارند که به شما کمک میکنند استرس خود را کاهش دهید، از جمله:
- تمرین تنفس عمیق برای آرامسازی ذهن و بدن
- باغبانی یا گذراندن وقت در طبیعت
- پیادهروی منظم برای تخلیه فشارهای روزانه
- انجام یوگا یا حرکات کششی
- صحبت با یکی از عزیزان و دریافت حمایت عاطفی
- پرداختن به سرگرمیها و فعالیتهای مورد علاقه
- گوش دادن به موسیقی آرامشبخش
با ایجاد این عادات کوچک، میتوانید بهتر با استرس کنار بیایید، به برنامه مراقبتی خود پایبندتر باشید و سلامت جسم و روح خود را حفظ نمایید.
بیشتر بدانید: (چگونه از عوارض روانی دیابت پیشگیری کنیم؟ 10 راهکار ساده و اثربخش)

7. در صورت نیاز، دارو مصرف کنید
داروها میتوانند نقش کلیدی در حفاظت از قلب و جلوگیری از حمله قلبی دیابتی داشته باشند و بخشی مهم از برنامه درمانی محسوب میشوند. پزشک بر اساس شرایط فردی، داروهایی را برای کنترل قند خون، فشار خون و چربی خون، تجویز میکند. مصرف منظم داروها کمک میکند:
- به اهداف درمانی مانند کاهش A1C، فشار خون و کلسترول برسید.
- خطر تشکیل لختههای خونی، سکته قلبی یا مغزی را کاهش دهید.
- آنژین (درد قفسه سینه و یکی از نشانههای بیماری قلبی) را درمان کنید
- نارسایی قلبی را مدیریت کنید (وضعیتی که در آن قلب توانایی کافی برای پمپاژ خون به بدن ندارد.)
برخی داروهای مهم عبارتند از:
- آسپرین روزانه (فقط در صورت تأیید پزشک. مصرف خودسرانه آسپرین ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد.)
- استاتینها که میتوانند خطر سکته قلبی یا مغزی را در برخی بیماران دیابتی کاهش دهند.
- داروهای جدید دیابت که در بیماران با ریسک بالای سکته قلبی، خطر مرگ و حمله قلبی را کم میکنند.
نکات مهم برای مصرف دارو:
- داروها را دقیقاً مطابق دستور پزشک مصرف کنید.
- در صورت داشتن پرسش، با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.
- پیش از شروع هر داروی جدید، درباره عوارض جانبی احتمالی و راههای کاهش آن سؤال کنید.
- اگر با عوارض آزاردهندهای مواجه شدید، پزشک را مطلع سازید و هیچگاه خودسرانه مصرف دارو را قطع نکنید. (منبع)
8. به طور منظم به پزشک مراجعه کنید
پزشکان برای تشخیص بیماری و خطر حمله قلبی دیابتی، مجموعهای از عوامل و آزمایشها را بررسی میکنند. این فرآیند معمولاً شامل موارد زیر است:
- علائم: مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، خستگی غیرمعمول یا تپش قلب.
- سابقه پزشکی و خانوادگی: بررسی سابقه بیماریهای قلبی، فشار خون بالا، کلسترول بالا یا سکته در خانواده.
- احتمال ابتلا: بر اساس سن، مدت ابتلا به دیابت، سبک زندگی و سایر عوامل خطر.
- معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه عمومی بدن، نشانههای احتمالی مشکلات قلبی را بررسی میکند.
- نتایج آزمایشها و روشهای تشخیصی: مانند آزمایش خون برای بررسی A1C، فشار خون، کلسترول و در صورت نیاز، آزمایشها و تصویربرداریهای تخصصی قلب.
آزمایشهای روتین دیابت (A1C، فشار خون و کلسترول) به پزشک کمک میکنند تا تصمیم بگیرد آیا نیاز به بررسیهای بیشتر قلب وجود دارد یا خیر، و در صورت لزوم بیمار را به متخصص قلب (کاردیولوژیست) ارجاع دهد. (منبع)
برای آنکه بتوانید احتمال بروز مشکلات قلبی را تا حد ممکن کاهش دهید، سوالات زیر را از پزشک و یا تیم درمانی خود بپرسید و دربارۀ آنها اطلاعات کافی را کسب نمایید:
- چه اقداماتی میتوانیم برای کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی انجام دهیم؟
- چطور میتوانیم برای رسیدن به اهداف A1C، فشار خون و کلسترول با هم همکاری کنیم؟
- چه داروهایی میتوانند از قلب من محافظت کنند؟
- آیا داروهای دیابت خاصی وجود دارد که بتوانند به سلامت قلب کمک کنند؟
پیش از آنکه دیر شود اقدام کنید
با توجه به ارتباط مستقیم میان دیابت و افزایش خطر بیماریهای قلبی، پیشگیری و مدیریت بهموقع اهمیت ویژهای دارد. آگاهی از خطرات و اقدام به موقع نهتنها طول عمر بیماران دیابتی را افزایش میدهد، بلکه کیفیت زندگی آنها را نیز بهبود میبخشد. هرچه بیمار بیشتر درباره ارتباط میان دیابت و سلامت قلب بداند، تصمیمات آگاهانهتری در زمینه مراقبتهای روزانه و درمانی خواهد گرفت.
شما میتوانید از طریق دورههای آموزشی مدیریت دیابت در دیابت 365، تمامی راههای کنترل دیابت را یاد گرفته و قند خون خود را در محدوده سالم نگه دارید.