مدیریت دیابت در مدرسه؛ چگونه دیابت کودکمان را در مدرسه مدیریت کنیم؟
- نویسنده: سپهراد فرزامی – نویسنده تخصصی حوزه سلامت
- تایید علمی: دکتر سعید کلباسی فوق تخصص غدد و متابولیسم
- بازبینی نهایی: شهلا صفائی- استراتژیست محتوا و ناظر نهایی
دیابت نوع ۱ یکی از بیماریهایی است که از دوران کودکی یا نوجوانی بروز پیدا میکند و نیاز به مراقبت مداوم دارد. کودکانی که با دیابت نوع ۱ زندگی میکنند، باید روزانه قند خون خود را کنترل کنند، انسولین تزریق کنند و به تغذیه و فعالیت بدنیشان توجه ویژهای داشته باشند. این روند اگرچه بخشی از زندگی روزمره آنها میشود، اما در محیط مدرسه با چالشهای خاصی همراه است.
مدرسه برای هر کودک، مکانی برای یادگیری، رشد اجتماعی و تجربههایی جدید است. اما برای کودکان مبتلا به دیابت، مدرسه تنها یک فضای آموزشی نیست؛ بلکه جایی است که باید مدیریت بیماریشان را هم در آن ادامه دهند. لحظاتی مانند زنگ تفریح، امتحانات یا کلاس ورزش، میتوانند به دلیل تغییرات قند خون، نگرانیهایی را برای کودک، والدین و حتی معلمان ایجاد کنند.
در این شرایط، نقش مدرسه بسیار پررنگ میشود. آگاهی و همراهی معلمان، کارکنان مدرسه و حتی همکلاسیها میتواند به کودک کمک کند تا با آرامش بیشتری به یادگیری و فعالیتهای روزانه بپردازد. مدیریت موفق دیابت نوع ۱ در مدرسه، تنها به کودک و خانواده او محدود نمیشود؛ بلکه نیازمند همکاری همه افرادی است که در محیط آموزشی حضور دارند.
ما در این مقاله درباره مدیریت دیابت در مدرسه صحبت کرده و نکاتی را خاطرنشان کردهایم که میتوانید به کمک آنها از صحتوسلامت کودک دیابتیتان اطمینان حاصل نمایید.
این مقاله صرفاً با هدف آگاهی شما منتشر شده است. توصیه میشود برای هرگونه مشاوره پزشکی، تشخیص یا درمان، با یک متخصص مشورت کنید.
چرا مدیریت دیابت نوع ۱ در مدرسه اهمیت دارد؟
دیابت یک بیماری جدی است که در آن سطح قند خون شما بیش از حد بالا میرود. دو نوع اصلی دیابت وجود دارد، دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲.
کودکان مععمولا به دیابت نوع ۱ مبتلا هستند. دیابت نوع ۱، بیماریای جدی است که در آن سطح قند خون به دلیل ناتوانی بدن در تولید هورمونی به نام انسولین بیش از حد بالا میرود. ابتلا به دیابت نوع ۱ هیچ ارتباطی با رژیم غذایی یا سبک زندگی ندارد؛ این بیماری بهطور ناگهانی اتفاق میافتد و هنوز علت دقیق آن مشخص نیست (اگرچه مواردی مثل سابقه خانوادگی میتوانند در این امر تاثیرگذار باشند.)
بیشتر بدانید: (دیابت نوع ۱ و نوع ۲ چه تفاوتی دارند؟)
کودکانی که مبتلا به دیابت هستند، نیاز به مراقبت جدی دارند. این مراقبت میتواند توسط والدین، پرستار و در شرایطی همچون حضور در مدرسه، کادر آموزشی انجام پذیرد. جدای از اینها، کودک دیابتی نیز خود میبایست به دیابت خود آگاه و اصول مدیریت آن را تا حد امکان بلد باشد.
کودک دیابتی میتواند در مدرسه چالشهایی را تجربه کند که برای افراد ناآشنا با این بیماری، غیرقابلدرک است. بدیهی است اگر بگوییم که والدین کودک دیابتی، از بابت فرزندشان که دور از آنها و در مدرسه است نگران هستند. بنابراین مهم است که به طریقی، در مدرسه نیز فرایند مدیریت دیابت کودک مبتلا را برقرار و سلامتی او را تضمین نمایند. (منبع)
چگونه دیابت میتواند بر یادگیری دانشآموز تأثیر بگذارد؟
دیابت میتواند بر یادگیری کودک اثر بگذارد؛ چراکه در صورت عدم مدیریت مناسب، ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در توجه، حافظه، سرعت پردازش و مهارتهای ادراکی شود. بنابراین بسیار مهم است که کودک در مدرسه حمایت شود تا بتواند دیابت خود را مدیریت کرده و بیشترین بهره را از آموزش ببرد.
برخی از کودکان مبتلا به دیابت ممکن است نسبت به سایر دانشآموزان غیبتهای بیشتری داشته باشند. البته این موضوع برای همه کودکان دیابتی صدق نمیکند، اما اگر کودک به دلیل نوبتهای بیمارستان یا احساس ناخوشی ناشی از دیابت مجبور به غیبت شد، نباید بهخاطر این موضوع جریمه یا تنبیه شود.
وظیفه والدین است که هرچه زودتر مدرسه را در جریان ابتلای فرزندشان به دیابت قرار دهند. بنابراین والدین میبایست درباره سیاستهای مدرسه و موارد غیبت، با مدرسه گفتوگو کنند و انعطاف لازم را ایجاد نمایند.
چگونه دیابت کودک را در مدرسه مدیریت کنیم؟
در ادامه به چند راهکار ساده اما مهم و حیاتی درباره مدیریت دیابت کودک در مدرسه میپردازیم.
۱. یک «برنامه شخصیسازیشده مدیریت دیابت» تنظیم کنید
هیچ دو کودکی دیابت خود را دقیقاً به یک شکل مدیریت نمیکنند. پیش از شروع سال تحصیلی، با تیم درمانی کودک خود ملاقات کنید و به کمک آنها، یک «برنامه مدیریت پزشکی دیابت شخصیسازیشده» تدوین نمایید. سپس به مدرسه رفته و این برنامه را با کارکنان مدرسه مرور کنید. هر فردی که در طول روز یا بعد از مدرسه مسئولیت مراقبت از کودک شما را بر عهده دارد، باید با این برنامه آشنا باشد.
«برنامه شخصیسازیشده مدیریت دیابت» همه چیز مربوط به مدیریت و درمان دیابت را توضیح میدهد، از جمله:
- محدوده هدف قند خون
- اینکه آیا کودک شما نیاز به کمک در بررسی قند خون دارد یا نه
- علائم اختصاصی کودک شما در زمان افت قند خون (هیپوگلیسمی)
- نحوه درمان افت قند خون
- انسولین یا سایر داروهای مورد استفاده
- برنامه وعدههای غذایی و میانوعدهها، از جمله برای مناسبتهای ویژه
- نحوه مدیریت فعالیتهای بدنی یا ورزش
«برنامه شخصیسازیشده مدیریت دیابت» با نیازهای روزانه و برنامه منظم کودک شما هماهنگ است. مطمئن شوید که هر سال یا هر زمان که شیوه و فرایند درمان تغییر میکند، این برنامه را بهروزرسانی کنید. (منبع)
۲. یک چکلیست برای مدیریت دیابت تهیه نمایید
یک چکلیست مخصوص کیف مدرسه آماده کنید تا شما و فرزندتان مطمئن شوید که همه وسایل لازم همراه او است:
- دستگاه اندازهگیری قند خون به همراه باتری اضافه، نوار تست و لانستها
- وسایل تست کتون
- انسولین و سرنگها یا قلمهای تزریق (حتی اگر از پمپ انسولین استفاده میشود)
- دستمال یا پد ضدعفونیکننده
- آب
- قرص گلوکز یا سایر منابع کربوهیدرات سریعالاثر مانند آبمیوه یا آبنبات
علاوه بر این، مطمئن شوید فرزندتان:
- هر روز یک گردنبند یا دستبند شناسایی پزشکی به همراه دارد.
- طبق برنامه، قند خون خود را اندازهگیری میکند.
- میداند کجا و چه زمانی برای بررسی قند خون اقدام کند و در چه مواردی از شخص دیگری کمک ببگیرد.
- میداند در زمان افت قند خون باید به چه کسی مراجعه کند. (منبع)
۳. یک جعبه برای مواقع افت قند خون آماده کنید
آماده کنید. روی جعبه نام فرزندتان را بنویسید و همیشه مطمئن شوید که وسایل داخل آن کامل و تازه هستند.
مواردی که باید در جعبه قرار دهید عبارتاند از:
- گلوکاگون
- نوار تست قند خون
- لانستها
- دستگاه اندازهگیری قند خون
- قرص گلوکز
- پاکتهای آبمیوه
- بیسکویت یا کراکر (منبع)
بیشتر بدانید: (هیپوگلیسمی چیست؟)
بیشتر بدانید: (چگونه از هیپوگلیسمی پیشگیری کنیم؟)
۴. از سنسور پایش قند خون استفاده کنید
مدیریت دیابت نوع ۱ در مدرسه همیشه برای والدین نگرانیهایی به همراه دارد. اینکه آیا فرزندشان قند خونش در محدوده طبیعی قرار دارد؟ آیا معلمان متوجه علائم افت یا افزایش قند خون میشوند؟ و آیا میتوان در لحظهای حساس به کودک کمک کرد؟ یکی از بهترین راهکارهای نوین برای کاهش این نگرانیها، استفاده از سنسور پایش قند خون است.
این دستگاه کوچک، روی بازو یا شکم کودک نصب میشود و بهطور مداوم سطح قند خون را اندازهگیری میکند. دادهها بهصورت خودکار به یک اپلیکیشن موبایل منتقل میشوند و والدین میتوانند در هر زمان حتی وقتی کودک در کلاس یا حیاط مدرسه است، به اطلاعات او دسترسی داشته باشند.
مزیت مهم دیگر این فناوری، امکان اشتراکگذاری دادهها با دیگران است. والدین میتوانند اپلیکیشن را طوری تنظیم کنند که معلمان، مربی ورزش و کادر مدرسه هم بتوانند گزارش قند خون کودک را دریافت کنند. در این حالت، اگر قند خون بهسرعت بالا یا پایین برود، اپلیکیشن با ارسال آلارم به تلفن همراه هشدار میدهد. این موضوع باعث میشود معلمان خیلی سریع متوجه شرایط شوند و اقدامات لازم (مثل دادن میانوعده یا تماس با والدین) را انجام دهند.
کاربرد سنسور پایش قند خون فقط به نظارت محدود نمیشود؛ بلکه به مدیریت بهتر هم کمک میکند. با بررسی دادههای روزانه، والدین و تیم درمانی میتوانند متوجه شوند در چه زمانهایی (مثلاً قبل از امتحان، بعد از زنگ ورزش یا هنگام ناهار) بیشترین نوسانات قند خون رخ میدهد. این آگاهی باعث میشود برنامه غذایی و تزریق انسولین دقیقتر تنظیم شود و کودک با آرامش بیشتری روز خود را در مدرسه بگذراند.
استفاده از این فناوری حس امنیت و آرامش بیشتری هم برای کودک و هم برای خانواده و کادر آموزشی ایجاد میکند. کودک میداند که تنها نیست و در صورت تغییر ناگهانی قند خون، دیگران بهسرعت مطلع میشوند و میتوانند کمک کنند. همین موضوع باعث میشود اعتمادبهنفس کودک در محیط مدرسه تقویت شود و تمرکز بیشتری بر یادگیری داشته باشد.
بیشتر بدانید: (سنسور پایش قند خون چیست؟)
کودک دیابتی در مدرسه تنها نیست!
مدیریت دیابت نوع ۱ در مدرسه تنها وظیفه یک نفر نیست؛ بلکه یک کار تیمی است که والدین، کودک، معلمان و حتی همکلاسیها در آن نقش مهمی ایفا میکنند. هرچه این همکاری گستردهتر و آگاهانهتر باشد، شرایط برای یادگیری، رشد و داشتن یک زندگی عادی برای کودک سادهتر خواهد شد.
پیشرفت تکنولوژی، ابزارهای ارزشمندی را در اختیار خانوادهها قرار داده است. سنسور پایش قند خون یکی از همین ابزارهاست که به والدین اجازه میدهد حتی وقتی فرزندشان در مدرسه است، سطح قند خون او را در لحظه بررسی کنند. این دستگاه با ارسال هشدار هنگام بالا یا پایین رفتن قند خون، از بروز شرایط خطرناک مانند هایپرگلیسمی یا هیپوگلیسمی پیشگیری میکند. به اشتراک گذاشتن اطلاعات این سنسور با معلمان و کادر مدرسه نیز باعث افزایش آرامش و امنیت کودک خواهد شد.
استفاده از سنسور پایش قند خون میتواند قدمی مؤثر برای رسیدن به این هدف باشد. شما همین حالا میتوانید با خرید و استفاده از سنور پایش قند خون، سلامتی کودک خود را تضمین نموده و در هر لحظه و هر جا، نوسانات قند خون فرزند خود را تحت کنترل داشته باشید.