- نویسنده: سپهراد فرزامی – نویسنده تخصصی حوزه سلامت
- تایید علمی: دکتر سعید کلباسی- فوق تخصص غدد و متابولیسم
- بازبینی نهایی: شهلا صفائی- استراتژیست محتوا و ناظر نهایی
سالانه تعداد افراد مبتلا به دیابت و یا پیش دیابت نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان با افزایش قابلتوجهی همراه شده است. از عوامل بروز چنین افزایشی، میتوان به سبک زندگی نادرست، تحرک ناکافی و یا تغدیه اشتباه اشاره کرد. با توجه به چنین نمودار صعودیای، ابزارهای مختلفی طراحی شدهاند تا افراد دیابتی بتوانند به کمک آنها، روزانه و به طور مداوم میزان قند خون خود را کنترل کنند. دو روش اصلی برای این پایش، استفاده از گلوکومتر و سنسور پایش قند خون (CGM) هستند.
گلوکومتر دستگاهی است که با یک قطره خون از نوک انگشت، میزان قند خون را در همان لحظه نشان میدهد. دستگاه گلوکومتر معمولترین شیوه اندازهگیری قند خون است. در مقابل، نسل جدیدی از دستگاه تست قند خون نیز به میان آمده که در همین مدت کوتاه، از محبوبت چشمگیری برخوردار شده است. سنسور پایش قند خون، سنسوری است که بهطور مداوم، قند خون فرد را از طریق مایع میانبافتی (بین سلولی) اندازهگیری کرده و اطلاعات را بهصورت خودکار، به گوشی موبایل یا دستگاه گیرنده ارسال مینماید.
هر کدام از این روشها (گلوکومتر یا سنسور پایش قند خون) مزایا، معایب و کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب بین آنها میتواند بر اساس سبک زندگی، نوع دیابت، بودجه مالی و توصیه پزشک متغیر باشد.
در این مقاله، بهصورت جامع به بررسی تفاوتهای گلوکومتر و سنسور پایش قند خون میپردازیم.

این مقاله صرفاً با هدف آگاهی شما منتشر شده است. توصیه میشود برای هرگونه مشاوره پزشکی، تشخیص یا درمان، با یک متخصص مشورت کنید.

گلوکومتر چیست و چگونه کار میکند؟
گلوکومتر پرکاربردترین ابزار برای اندازهگیری قند خون است. این دستگاه کوچک و قابلحمل به افراد دیابتی این امکان را میدهد تا در هر زمان و مکان، میزان قند خون خود را بررسی کرده و تصمیمات لازم را برای مدیریت بیماریشان اتخاذ کنند. گلوکومتر معمولاً شامل یک دستگاه خوانش، نوار تست و سوزن مخصوص (لانست) است.
برای اندازهگیری قند خون با گلوکومتر، شما میبایست ابتدا بهوسیلۀ سوزن مخصوص نوک انگشت خود را سوراخ کنید. سپس یک قطره خون از زخم ایجادشده را روی نوار تست قرار دهید. با اتصال نوار تست به دستگاه خوانش، گلوکومتر در عرض چند ثانیه میزان قند خون شما را به صورت عددی روی صفحهنمایش، نشان میدهد. این عدد نشاندهندۀ سطح گلوکز موجود در خون در همان لحظه است. (منبع)
مزایا و معایب گلوکومتر چیست؟
گلوکومتر همچنان دقیقترین روش برای اندازهگیری سطح قند خون به شمار میرود. مزایای گلوکومتر شامل قیمت پایین، دسترسی آسان در داروخانهها و عدم نیاز به نصب تجهیزات خاص روی بدن است. برای بعضی از افراد مبتلا به دیابت که تنها چند بار در روز یا هفته، نیاز دارند قند خون خود را ارزیابی نمایند، گلوکومتر پاسخگوی نیاز روزمرهشان است.
مانند هر فناوری دیگری، عوامل مختلفی میتوانند بر عملکرد گلوکومتر تأثیر بگذارد. برای مثال، اگر نوارهای تست را بهدرستی نگهداری نکنید، ممکن است دچار مشکل شوند. همچنین اگر دستگاه یا نوارها در معرض دمای بسیار بالا یا پایین قرار گیرند، ممکن است عملکردشان مختل شود. وجود آلودگی، الکل و یا سایر مواد روی پوست نیز میتواند نتیجه اندازهگیری را تحت تأثیر قرار دهد.
از طرفی دیگر، گلوکومتر از وضعیت قند خون یک تصویر لحظهای ارائه میدهد و نمیتواند تغییرات پیوسته را در طول شبانهروز نشان دهد. همچنین نیاز به سوراخکردن مکرر نوک انگشت ممکن است دردناک و آزاردهنده باشد؛ بهخصوص برای کودکان یا افرادی که نیاز دارند چندینبار در روز قند خون خود را اندازهگیری کنند. (منبع)

سنسور پایش قند خون چیست و چگونه کار میکند؟
سنسور پایش قند خون (CGM) یک فناوری بروز و هوشمند است که سطح قند خون شما را به طور مداوم و بیوقفه اندازهگیری میکند. سی جی ام به وسیلۀ سنسوری که به بدن شما (بازو یا ناحیه شکم) متصل میشود، از طریق مایع میانبافی (بین سلولی) میزان گلوکز موجود در خون را اندازهگیری کرده و اطلاعات مربوط به قند خون را از طریق فرستنده، به گوشی موبایل شما ارسال میکند. (منبع)
سنسور پایش قند، هرچند دقیقه یکبار میزان قند خون شما را اندازه گرفته و به طور لحظهای و آنی، اطلاعات مربوط به نوسانات قند خون را در اختیارتان قرار میدهد. CGM به شناسایی روندها و الگوهای نوسان قند خون کمک میکند؛ اطلاعاتی که به شما و پزشکتان دید دقیقتری از وضعیت دیابتتان ارائه میدهد. (منبع)
ما در مقاله سنسور پایش قند خون چیست و چگونه کار میکند؟ به طور مفصل درباره این دستگاه توضیح داده و چگونگی کارایی آن را تشریح کردهایم.

مزایا و معایب سنسور پایش قند خون چیست؟
سنسور پایش قند خون نیز مثل هر فناوری دیگری، مزایا و معایبی دارد. مهمترین چالش مربوط به این دستگاه، هزینۀ بالای آن نسبت به گلوکومتر است. شاید درابتدا هزینۀ خرید سنسور پایش قند خون بسیاربالا بهنظر برسد، اما توجه داشته باشید که در بلند مدت، نیاز شما را به خرید سوزن و نوار تست از بین میبرد.
نتایح سنسور پایش قند خون شاید به نسبت نتایج گلوکومتر از دقت کمتری برخوردار باشند؛ اما توجه داشته باشید که سنسور پایش، صرفاً میزان قند خون لحظهای را اندازهگیری نمیکند. سی جی ام تمامی دادههای بهدستآمده را روی یک نمودار نمایش میدهد. شما میتوانید در این نمودار نوسانات قند خون خود را به واضحترین شکل ممکن مشاهده کنید؛ اینکه در چه ساعتی از روز قند شما کاهشی و چه زمانی صعودی بوده است.
اطلاعاتی که سنسور پایش قند خون ارائه میدهد، به شما و پزشکتان کمک میکند تا در طول زمان تصویری کلی از وضعیت مدیریت قند خونتان داشته باشید. همچنین میتوانید عواملی که باعث نوسان قند خون میشوند را شناسایی و از بروز آنها جلوگیری کنید. این اطلاعات منجر به ایجاد یک برنامۀ مراقبتی شخصیسازیشده خواهد شد؛ چراکه شما و پزشکتان میتوانید این الگوها و روندها را بررسی کرده و به سبب آن برنامه غذایی، دارویی و ورزشی خود را به نوعی طراحی کنید که از بروز هرگونه افت یا افزایش قند خون پیشگیری نمایید.
دستگاهها سنسور پایش قند خون دارای هشدارهایی هستند که در صورت بالا یا پایین رفتن بیش از حد قند خون به شما اطلاع میدهند. چنین قابلیتی به شما این فرصت را میدهد که پیش از بروز هرگونه خطر اقدام کرده و از تبدیل یک مشکل کوچک به بحرانی جدی جلوگیری کنید. علاوه بر این، سنسور پایش نیاز به تستهای مکرر با سوزن و نوارهای مخصوص را بهطور قابل توجهی کاهش میدهد. (منبع)
اگر میخواهید دربارۀ مزایا و معایب سنسور پایش قند خون بیشتر بدانید، کلیک کنید!

گلوکومتر یا سنسور پایش قند خون؟ (جدول)
گلوکومتر و سنسور پایش قند خون، هر دو ویژگیهای بخصوص خود را دارند. ما در جدول زیر، این دو را از حیث ویژگی و خصوصیتهایشان با یکدیگر مقایسه کرده و شرایط بیمه برای هر یک را توضیح دادهایم.
(برای اطلاعات بیشتر دربارۀ بیمه سنسور پایش قند خون کلیک کنید.)
با مطالعه این جدول میتوانید گزینۀ مناسب خود را انتخاب نمایید.
ویژگی | گلوکومتر | سنسور پایش قند خون (CGM) |
---|---|---|
نحوه اندازهگیری | با یک قطره خون از نوک انگشت | از مایع بینبافتی (بین سلولی) زیر پوست |
تعداد دفعات اندازهگیری | بهصورت دستی و محدود (چند بار در روز) | ۲۴ ساعته و خودکار (هر ۱ تا ۵ دقیقه یکبار) نکته: فواصل اندازهگیری در برندهای CGM متفاوت است. |
دادههای پیوسته | ندارد، فقط عدد لحظهای را نشان میدهد | دارد، تغییرات سطح قند خون را در زمان واقعی نشان میدهد |
نیاز به سوراخکردن انگشت | دارد (هر بار باید انگشت سوراخ شود) | فقط در زمان نصب سنسور (بسته به برند CGM هر 10 تا 15 روز یکبار) |
نمایش روندها و الگوها | ندارد | دارد، نمایش گراف و نوسانات قند خون |
هشدار افت یا افزایش قند | ندارد | دارد، هشدار خودکار هنگام افزایش یا افت شدید قند |
قابلیت اتصال به اپلیکیشن یا دستگاههای دیگر | ندارد | دارد، به گوشی موبایل و اپلیکیشن مخصوص متصل میشود |
نیاز به کالیبراسیون دستی | ندارد | ندارد (در بعضی از دستگاههای کمتر پیشرفته، ممکن است به کالیبراسیون دستی نیاز باشد) |
دقت اندازهگیری | بالا بهویژه در شرایط پایدار | کمی کمتر از گلوکومتر (معمولاً در نوسانات سریع) |
میزان تهاجمیبودن | نیاز به سوراخکردن مکرر انگشتان | تهاجمی نیست |
راحتی استفاده | ساده و قابلفهم | کمی پیچیده، نیازمند به آموزش |
قیمت دستگاه | نسبتاً ارزان | گران |
پوشش بیمهای | اغلب تحت پوشش بیمه | در شرایط و موارد خاص، تحت پوشش بیمه (برای اطلاعات بیشتر دربارۀ بیمه سی جی ام، به صفحه «شرایط بیمه سنسور پایش قند خون» در همین سایت مراجعه کنید. |
برای چه افرادی مناسب است؟ | پیش دیابت، دیابت نوع ۲ با مدیریت آسان و یا افرادی که کمتر نیاز به اندازهگیری قند خون دارند | دیابت نوع ۱، دیابت نوع 2، افراد با نوسانات شدید قند، کودکان، زنان باردار، ورزشکاران |
توجه داشته باشید که بعضی از موارد همچون «دقت اندازهگیری»، «نیاز به کالیبراسیون دستی»، «قیمت»، «پوشش بیمهای» و «تعداد دفعات اندازهگیری» در برندهای سنسور پایش قند خون متفاوت هستند. به عنوان مثال: بعضی از دستگاههای سنسور پایش دقت اندازهگیری بالا و بعضی از سی جی امها دقت پایینتری دارند.
برای یافتن بهترین سنسور پایش قند خون موجود در ایران به مقالۀ «بهترین برند سنسور پایش قند خون چیست؟» مراجعه کنید.
سنسور پایش قند خون؛ مدیریت هوشمند دیابت!
دیابت بیماریای است که نیاز به مراقبت مداوم و هوشیارانه دارد. افراد مبتلا به این بیماری میبایست هر لحظه از روز میزان قند خون خود اندازهگرفته و بر اساس آن، دیابت را مدیریت کنند. تفاوتهای میان گلوکومتر و سنسور پایش قند خون، تفاوتی ماهوی است. سنسور پایش قند خون بیش از آنکه صرفاً میزان قند خون شما را در لحظه نمایش دهد، نوسان آن را در یک بازۀ زمانی نشان میدهد. اینکه شما یک نمودار از نوسان قند خون خود؛ افت و افزایش آن را در اختیار داشته باشید، به شما کمک میکند که به شکل دقیقتری قند خون را مدیریت نمایید.
سنسور پایش قند خون با شاخصهای گوناگونی همچون TIR، TAR، TBR، GMI و… یک تصویر واضح از نوسان قند خونتان ترسیم میکند. هر یک از این شاخصها اطلاعات ارزشمند و کارآمدی از وضعیت قند خونتان ارائه میدهند. (چگونه نتایج سنسور پایش قند خون را تفسیر کنیم؟)
شما میتوانید همین حالا سنسور پایش قند خون خریداری کرده و قند خونتان را کاملاً تختکنترل نگه دارید.