هیپوگلیسمی یا افت قند خون چیست؟

هیپوگلیسمی، به وضعیتی گفته می‌شود که در آن سطح قند (گلوکز) در خون شما پایین‌تر از محدوده سالم قرار بگیرد. به این حالت، افت قند خون یا کاهش گلوکز خون هم گفته می‌شود. هیپوگلیسمی در افراد مبتلا به دیابت، به‌ویژه دیابت نوع ۱، شایع است.

برای بیشتر افراد مبتلا به دیابت، هایپوگلیسمی زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون کمتر از ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) یا ۳.۹ میلی‌مول در لیتر (mmol/L) باشد.

هایپوگلیسمی نیاز به درمان فوری با مصرف قند یا کربوهیدرات دارد. هایپوگلیسمی شدید می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد و نیاز به درمان با گلوکاگون اورژانسی ویا مداخله پزشکی دارد.

مطالعه‌ای نشان داده است که ۴ نفر از هر ۵ فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ و تقریباً نیمی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که انسولین مصرف می‌کنند، حداقل یک بار در طول یک دوره چهار هفته‌ای، دچار افت قند خون شده‌اند. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که داروهای خوراکی دیابت از دسته مگلی‌تینید یا سولفونیل‌اوره مصرف می‌کنند نیز در معرض خطر بالاتر افت قند خون قرار دارند. (منبع)

در کنار افراد مبتلا به دیابت، افرادی که به دیابت مبتلا نیستند نیز می‌توانند دچار هایپوگلیسمی شوند. این امر اگرچه غیرمعمول است، اما برای افراد بدون دیابت، هیپوگلیسمی زمانی اتفاق می‌افتد که سطح قند خون کمتر از ۵۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) یا ۳.۱ میلی‌مول در لیتر (mmol/L) باشد. (منبع)

افرادی که به دیابت مبتلا نیستند، می‌توانند دچار هیپوگلیسمی‌های زیر شوند:

• هیپوگلیسمی واکنشی (Reactive hypoglycemia): چند ساعت بعد از خوردن غذا (معمولاً پرکربوهیدرات) قند خون به‌طور غیرطبیعی افت می‌کند.
• هیپوگلیسمی ناشتا (Fasting hypoglycemia): زمانی رخ می‌دهد که فرد به مدت طولانی چیزی نخورده باشد.
• هیپوگلیسمی ناشی از الکل: الکل می‌تواند ذخایر گلوکز کبد را تخلیه کند.
• هیپوگلیسمی ناشی از دارو: برخی داروها (مثل بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای قلبی) در افراد غیردیابتی هم ممکن است باعث افت قند شوند.
• هیپوگلیسمی اندوکرین (به علت مشکلات هورمونی): زمانی اتفاق می‌افتد که بدن به‌دلیل اختلال در ترشح یا عملکرد هورمون‌ها نتواند سطح قند خون را به‌طور طبیعی تنظیم کند. مانند کمبود هورمون کورتیزول، کمبود هورمون رشد و کم‌کاری غده هیپوفیز.
• هیپوگلیسمی ناشی از تومور انسولینوم: توموری در پانکراس که باعث می‌شود بدن انسولین بیشتری ترشح می‌کند. (منبع)