چگونه از نوروپاتی دیابتی جلوگیری کنیم؟ مراقبت و درمان نوروپاتی
- نویسنده: sepahrad_farzami – نویسنده تخصصی حوزه سلامت
- تایید علمی: دکتر سعید کلباسی فوق تخصص غدد و متابولیسم
- بازبینی نهایی: شهلا صفائی- استراتژیست محتوا و ناظر نهایی
نوروپاتی دیابتی یکی از عوارض شایع و جدی دیابت است که به دلیل آسیب به اعصاب در نقاط مختلف بدن ایجاد میشود. این آسیب میتواند بر حس، حرکت و حتی عملکرد اندامهای داخلی تأثیر بگذارد و زندگی روزمره بیماران را بهطور قابل توجهی تحتتأثیر قرار دهد. مطالعات نشان میدهند که بخش عظیمی از افراد دیابتی به نوروپاتی دچار میشوند. به همین دلیل، پیشگیری از این عارضه از اهمیت بالایی برخوردار است.
خوشبختانه، با تشخیص بهموقع، مدیریت مناسب دیابت و رعایت سبک زندگی سالم، میتوان از بروز یا پیشرفت نوروپاتی دیابتی جلوگیری کرد و عوارض آن را کاهش داد.
در این مقاله به روشهای پیشگیری، درمانهای موجود و نکات مراقبتی ویژه افرادی که به نوروپاتی دیابتی مبتلا هستند، میپردازیم.
این مقاله صرفاً با هدف آگاهی شما منتشر شده است. توصیه میشود برای هرگونه مشاوره پزشکی، تشخیص یا درمان، با یک متخصص مشورت کنید.
راهکارهای جلوگیری از نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی دیابتی متاسفانه بدون آنکه علائم و نشانههای بخصوصی را از خود بروز دهید، پیشرفت کرده و موجب آسیبهای جدی و ایجاد اخلال در زندگی روزمره میشود. علائم و نشانههای نوروپاتی دیابتی معمولاً زمانی خود را نمایان میکنند که راه پیشگیری مسدود شده و دیگر فرصتی برای جلوگیری از آن نیست.
بیشتر بدانید: (نورپاتی دیابتی چیست و چه علائمی دارد؟)
خوشبختانه میتوانیم با بعضی اقدامات ساده و اصلاح سبک زندگی خود، بروز این عارضه را تا حد ممکن کاهش دهیم و از آن در امان باشیم. از اقدامات پیشگیرانه در برابر نوروپاتی دیابتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ A1C زیر ۷٪
- مدیریت فشار خون و نگهداشتن آن در محدودۀ تعیینشده توسط پزشک
- پیروی از یک برنامه غذایی سالم و ورزش منظم
- حفظ وزن سالم (در صورت اضافهوزن یا چاقی، کاهش وزن)
- اجتناب یا محدود کردن مصرف الکل
- اجتناب یا ترک سیگار
- مراجعه به پزشک برای چکاپ و معاینه پا حداقل یک بار در سال (منبع)
بیشتر بدانید: (A1C چیست؟)
بیشتر بدانید: (بهترین غذاها برای دیابت چیست؟)
بیشتر بدانید: (بهترین ورزشها برای دیابت چیست؟)
همچنین، معاینه روزانه پاها برای بررسی تاول، زخم یا پوست آسیبدیده اهمیت دارد تا بتوانید نشانههای نوروپاتی یا عوارض آن را سریع تشخیص دهید.
بیشتر بدانید: (زخم پای دیابتی چیست و چگونه میتوان از بروز آن جلوگیری کرد؟)
چگونه از کسی که نوروپاتی دیابتی دارد مراقبت کنیم؟
بازگرداندن آسیب عصبی دشوار است، بنابراین نوروپاتی دیابتی ممکن است بر زندگی روزمره شما تأثیر بگذارد. علاوه بر مدیریت دقیق دیابت با کمک پزشک و دریافت درمان برای نوروپاتی، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- استفاده از عصا یا وسایل حرکتی برای جابجایی راحتتر
- پوشیدن کفشهای مخصوص برای محافظت از پاها
- بازبینی روزانه پاها و زخمها و دریافت کمک از کلینیک زخم در صورت مشاهده مشکل
- حذف فرشها و موانع لغزنده در خانه برای جلوگیری از زمین خوردن
- مراجعه به روانشناس یا درمانگر اگر زندگی با نوروپاتی بر سلامت روان شما تأثیر گذاشته است
- آموزش به خانواده و عزیزان درباره نوروپاتی و نحوه کمک
- پیوستن به گروههای حمایتی برای ارتباط با دیگران با تجربه مشابه (منبع)
بیشتر بدانید: (آیا دیابت بر سلامت روان تاثیر دارد؟)
چه زمانی برای نوروپاتی دیابتی به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت داشتن نوروپاتی دیابتی، باید بهطور منظم به پزشک مراجعه کنید تا علائم شما بررسی شود و مشخص شود که آیا بهتر یا بدتر میشوند. همانطور که گفتیم، نوروپاتی دیابتی بدون آنکه علائمی از خود نشان دهد، پیشرفت میکند؛ بنابراین اگر به دیابت مبتلا هستید، نیاز است که بهطور منظم توسط یک پزشک متخصص دیابت، (اندوکرینولوژیست) ویزیت شوید تا برنامه مدیریت دیابت شما بهروزرسانی شود. (منبع)
بیشتر بدانید: (چگونه روزانه قند خون خود را مدیریت کنیم؟)
در هر صورت، اگر با هر یک از موارد زیر مواجه شدید، سریعاً به پزشک مراجعه کرده و اقدامات درمانی و مراقبتی را از سر بگیرید:
- زخم یا بریدگی روی پا دارید که عفونی شده یا بهبود نمییابد
- سوزش، سوزنسوزن شدن، ضعف یا درد در دستها یا پاها که انجام کارهای روزمره یا خوابیدن را سخت میکند
- تغییرات در هضم، ادرار یا عملکرد جنسی مشاهده میکنید
- سرگیجه یا غش دارید
آزمایشها میتوانند قبل از ظهور علائم نوروپاتی دیابتی، وجود آن را تشخیص دهند. این آزمایشها بهعنوان آزمایشهای غربالگری شناخته میشوند و بیماری را زود تشخیص میدهند، زمانی که درمان آن سادهتر است.
انجمن دیابت آمریکا توصیه میکند غربالگری نوروپاتی دیابتی به این ترتیب انجام شود:
- بلافاصله پس از تشخیص دیابت نوع ۲
- یا پنج سال پس از تشخیص دیابت نوع ۱
پیشنهاد ما این است که پس از تشخیص دیابت (چه نوع ۱ و چه نوع ۲) به طور سالانه آزمایش غربالگری بدهید. (منبع)
بیشتر بدانید: (تفاوت دیابت نوع ۱ و نوع ۲ چیست؟)
درمان نوروپاتی دیابتی
درمان نوروپاتی دیابتی با مدیریت دقیق قند خون آغاز میشود. این مهمترین اقدام برای جلوگیری از وخیمتر شدن آسیب عصبی است. برای آنکه بتوانید به بهترین سازوکار در مدیریت دیابت دست یابید، با پزشک خود مشورت کرده و سوالات خود را با او مطرح کنید.
درمان نوروپاتی دیابتی بسته به نوع آن متفاوت است. داروهای زیر میتوانند در کاهش درد و بهبود کیفیت خواب و فعالیتهای روزانه مؤثر باشند:
- پرگابالین
- گاباپنتین
- پچهای کاپسایسین
- داروهای ضدافسردگی
همچنین درمانهای غیر دارویی نیز مفید هستند، از جمله:
- فیزیوتراپی: به بهبود حرکات بدنی کمک میکند و برای نوروپاتی محیطی، بهویژه در صورت درد و ضعف عضلات، ضروری است.
- کاردرمانی: توانایی شما در انجام کارهای روزمره را بهبود میبخشد.
- گفتاردرمانی: اگر آسیب عصبی بلع شما را تحت تأثیر قرار داده باشد (دیسفاژی)، گفتاردرمانی کمککننده است.
- طب سوزنی: استفاده از سوزنهای نازک برای تحریک نقاط خاص بدن.
- مشاوره تغذیه: به شما یاد میدهد چگونه برنامه غذایی سالم بچینید و غذای متناسب با دیابت آماده کنید.
دورههای آموزشی دیابت ۳۶۵، منبع آگاهی شما
آگاهی از علائم، تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح قند خون نقش حیاتی در پیشگیری و کنترل نورپاتی دیابتی دارد. رعایت سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم، کنترل فشار خون و اجتناب از مصرف سیگار و الکل میتواند به محافظت از اعصاب کمک کند.
شما میتوانید با شرکت در کلاسهای آموزشی دیابت ۳۶۵ دانش، مهارتهای مدیریت بیماری و راهکارهای پیشگیری از نوروپاتی را دریافت کرده و با دقت عملی بیشتر، سلامت خود را حفظ کنید.